بررسی اثر سرمایه اجتماعی و کیفیت نهادی بر نوآوری: مطالعه بین کشوری (مقایسه کشورهای منتخب از oecd و mena)

پژوهش حاضر به بررسی اثر سرمایه اجتماعی و کیفیت نهادی بر نوآوری در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا(منا) و گروه oecd، طی دوره زمانی 2008-1995 می¬پردازد. نمونه مورد بررسی شامل 19 کشور از منطقه منا و 25 کشور منتخب از گروه oecd می¬باشد. در این مطالعه از روش panel data و روش اثرات تصادفی(مطابق آزمون هاسمن) از طریق gls برای تخمین مدل¬ها استفاده شده است. تعداد الگوهای ثبت شده (حق امتیازهای واگذار شده)، شاخصی است که برای نوآوری در این پژوهش در نظر گرفته شده است. برای سنجش سرمایه اجتماعی، از میانگین سه شاخص اعتماد(اعتماد نهادی و اعتماد تعمیم یافته)، فعالیت¬های مشارکتی و هنجارهای رفتاری مدنی، که به عنوان هسته¬ی اصلی سرمایه اجتماعی در نظر گرفته می¬شوند، استفاده شده است. نتیجه حاصل از بررسی تاثیر شاخص¬های سرمایه اجتماعی در کشورهای منطقه منا و گروه oecd نشان دهنده اثر مثبت و معنادار آنها بر نوآوری بوده است. در بررسی شاخص کیفیت نهادی از گروه شاخص¬های حکمرانی استفاده شده است. شش شاخص ثبات سیاسی، کارایی دولت، نقش قانون، حق اظهار نظر و پاسخگویی، کنترل فساد و کیفیت بوروکراسی، از جمله این شاخص¬ها هستند. برای شاخص کیفیت نهادی نیز از میانگین این شش شاخص استفاده شده است. نتیجه حاصل از تخمین این شاخص بر نوآوری در این دو گروه از کشورها نشان دهنده اثر مثبت و معنادار آنهاست. بدین ترتیب نتیجه حاصل از بررسی شاخص سرمایه اجتماعی و کیفیت نهادی بر نوآوری مثبت و به لحاظ آماری معنادار برآورد شدند. همچنین در این مطالعه عوامل دیگری نظیر سرمایه انسانی و مخارج صرف شده در تحقیق و توسعه، در هر دو گروه از کشورها مورد آزمون قرار گرفت؛ که نتیجه به دست آمده از این تخمین نیز مثبت و معنادار برآورد شده است.در مقایسه نتایج بین این دو گروه از کشورها، می¬توان به این نکته اشاره کرد که حساسیت نوآوری نسبت به عوامل در نظر گرفته شده در این پژوهش، در گروه کشورهای منا بیشتر می¬باشد. به این معنی که با بهبود در شاخص¬هایی نظیر سرمایه اجتماعی و کیفیت نهادی، نوآوری در گروه کشورهای منا، نسبت به oecd، افزایش بیشتری خواهد داشت.